خواص گلاب.

"گلاب را میتوان معجزه طبیعت نامید.

خواص و فواید بسیاری در این عصاره قرار دارد که در درمان بسیاری از درد ها و بیماری ها میتواند موثر باشد.

گلاب از تقطیر گل محمدی به دست می آید که از نظر عطر در میان سایر گل ها ممتاز است و خواص درمانی فراوانی دارد.

گل محمدی از خانواده گل سرخ با گل برگ هایی به رنگ صورتی است.

این گل ها در خرداد ماه ظاهر میشوند و در همین ماه است که گلاب گیری انجام می پذیرد.

گل محمدی رایحه خوشی دارد و گلاب نیز همین رایحه خوش را در خود تثبیت میکند.

براساس مدارک جدید، ایرانیان اولین قومی بودند که از «گل سرخ» اسانس و گلاب را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند.

«ابن سینا» دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانس ها به روش تقطیر داشته است.

نام گلاب با فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی مردم نیز درآمیخته است. گلاب خاص ایران است و جالب آن که فقط در شهر کاشان به عمل می آید.

پرورش گل محمدی با تاریخ «قمصر» عجین شده است.

هر چند امروزه گلاب گیری از «قمصر» به «نیاسر» یکی از بخش های دیگر کاشان گسترش پیدا کرده ولی گلاب قمصر در نوع خود هم چنان بی رقیب مانده است.

گلاب کاشان در پیشینه ی ادبیات ایران نیز رسوخ کرده و جایگاه ویژه ای داشته است، به طوری که شعرا برای تلطیف اشعار خود از نام گلاب با آمیزه ای از معشوق خود نام می برده اند.

گلاب با آئین های مذهبی همخوانی دیرینه ای دارد.

به طور نمونه حدود یک قرن است که گلاب قمصر بر سر و روی دسته های سینه زنی ایام سوگواری اباعبدالله الحسین (ع) پاشیده میشود.

همچنین هر ساله کعبه را پس از پرده برداری با گلاب ایران شستشو میدهند.

کعبه را گفتم که این عطر دل انگیز از کجاست                               هاتفی گفتا که بی شک از گلاب قمصر است

از تقطیر مجدد گلاب، فرآورده ای به دست می آید که به آن «گلاب دو آتشه» می گویند.

اگر مجداً گلاب دو آتشه را تقطیر کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می آید که فوق العاده معطر بوده و در حقیقت گلاب ناب و خالص است.

گلاب معروفترین نوع عرقیات است که از گل سرخ گرفته میشود.

گفته میشود که حضرت محمد(ص) از عطر این گل استفاده می نمودند و به همین دلیل گل سرخ را با نام گل محمدی نیز می شناسند.

"فضیلت گلاب و گل سرخ از نظر پیامبر و امامان معصوم"

از حضرت محمد(ص) نقل شده: ریختن گلاب بر صورت، نشاط صورت را زیاد میکند و پریشانى را برطرف میسازد.

در حدیث دیگر فرموده است که: هر که گلاب بر صورت بمالد، در آن روز بدحالى و پریشانى به او نرسد و چون گلاب را بر صورت و دست ها بمالد، حمد خدا کند و صلوات بر محمّد و آل محمّد(ص) بفرستد.

از امیر مؤمنان علی(ع) هم نقل است که: حضرت محمد (ص) هر دو کف را از گل سرخ پر کرده و به من عطا فرمودند، چون نزدیک به مشام خود بردند، فرمودند که این بهترین گل هاى بهشت است، بعد از گل مورد.

"گلاب بعد از سکنجبین بیشترین مصرف را در بین مردم در قدیم داشته و امروزه نیز مصرف فراوانی دارد.

گلاب یکی از نوشیدنی های پرمصرف در طب سنتی است.

گلاب طبع میانه تا حدودی رو به خنکی دارد بنابراین برای اکثر افراد مصرف آن توصیه میشود و عارضه خاصی ندارد.

 طبیعت گلاب گرم است و مقوی معده، قلب، کبد و اعصاب بوده و آرام بخشی قوی به حساب می آید.

به همین دلیل است که قدیمی ترها مصرف گلاب را در روزهای سخت و پر تنش لازم میدانستند.

این مایع خوشبو و معطر تا حدودی تحریک کننده جریان خون بوده و بافت پوست را به تولید سلول های جدید تحریک میکند.

"فواید مصرف گلاب

* گلاب علاوه بر خاصیت آرام بخشی، ضد استرس هم هست همچنین به دلیل تقویت سیستم عصبی، مصرف آن یا بوئیدن آن در درمان بسیاری از سر دردها هم کاربرد دارد.

* به هنگام شب برای رفع بی خوابی موثر است، از طرفی برای کاهش خستگی میتوان آن را مصرف کرد.

* برای تقویت لثه توصیه میشود حتی برای بهبود آفت های دهان کاربرد دارد.

* گلاب برای معده و مخصوصاً دهانه معده مفید است، بنابراین میتواند در رفع نفخ یا ریفلاکس موثر باشد. 

* گلاب برای مجاری هوایی و ریه ها نیز مفید است.

نرم کننده و لینت دهنده مجاری هوایی و گلو و حلق است به خصوص برای افرادی که در شغلشان زیاد از حنجره خود استفاده میکنند نظیر مداحان و خوانندگان، آموزگاران، قاریان و امثالهم مفید است.

* گلاب در طب سنتی ایرانی دارای خواص فراوانی است که مهم ترین آن آرام بخش بودن آن است شاید به همین دلیل است که در مراسم عزاداری از آن استفاده میشود.

یکی از دلایلی که در مراسم عزاداری و سوگواری اموات از گلاب استفاده میکنند این است که مزاج افراد مصیبت دیده که معمولاً دچار استرس، بی خوابی و پر فعالیتی و لذا حرارت بالا شده اند را رو به خنکی و تعدیل برده، بوی آن برای قلب و مغز مفید، آرام بخش و تسکین دهنده است، طعم آن مورد پسند ذائقه و گوارا بوده، اشتها را که معمولاً در هنگام بروز استرس و غم مختل میشود تحریک نموده، باعث تسکین حلق و حنجره و صدا نیز میشود.

* کسانی که در معرض حرارت بالای مزاج می باشند (استرس، عصبانیت زیاد، بی خوابی، گرمی مزاج پایه، مصرف گرمی جات، فصول یا مناطق گرمسیر) از مصرف گلاب یا شستشوی بدن با گلاب نفع زیادتری می برند. 

* برای شخص تب دار توصیه میشود گلاب خنک بنوشند و یا اینکه در ظرفی به همراه آب ریخته، پارچه ای را با آن آغشته کنند و دست و پاها و صورت را با آن شستشو دهند (پاشویه، بدن شویه) مخصوصاً توصیه میشود ناحیه کبد (بالا و راست شکم) که نیاز بیشتری به خنک شدن دارد (چون کبد عضو گرمی است) را با پارچه آغشته به گلاب خنک کنند.

* گلاب برای تقویت قوای عمومی بدن موثر است و باعث تجدید انرژی در بدن میشود.

بوییدن و خوردن آن برای افرادی که در ایام امتحانات هستند توصیه میشود.

* گلاب همچنین برای کسانی که سر درد ناشی از گرمی و چشم درد و سرخی چشم دارند موثر است.

در این گونه موارد بوییدن، شستشوی چشم و اسپری کردن به ناحیه سر نیز بسیار موثر واقع میشود.

* غرغره کردن گلاب برای کاهش التهابات و سرخی حلق، کام، لوزه ها و حنجره موثر است.

در افرادی که به علت گرمی مزاج، دچار خشکی مخاط و خونریزی (مثلاً در لثه یا مخاط دهان و بینی) میشوند، خوردن، استنشاق کردن (مکش از طریق بینی) و دهان شویه با گلاب بسیار توصیه میشود.

اثرات مفید گلاب بر پوست بدن

 یکی از مهم ترین کاربردهای گلاب، جهت مواظبت از پوست است.

گلاب برای انواع پوست ها به خصوص پوست های خشک و حساس مناسب است.

یکی از موارد استفاده گلاب جهت پاک کردن پوست می باشد و میتوان به جای محصولات شیمیایی پاک کننده، از آن استفاده کرد.

استفاده ی دیگر آن جهت طراوت و تازگی پوست است.

بدین گونه که پس از هر بار استحمام که منافذ پوست بازتر هستند، گلاب را به پوست صورت بمالید.

در این حالت اسانس موجود درگلاب به سرعت جذب پوست میشود که با توجه به اثرات آن در افزایش جریان خون، باعث شادابی پوست میگردد.

البته استفاده مداوم از این روش میتواند این اثرات مطلوب را ایجاد کند.

 گلاب به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کننده و هیدراته (آبدار) کردن برای پوست سر و مو مفید است.

گلاب حتی برای رفع جوش های بدن نیز موثر است.

برای این کار مقداری گلاب را با جوش شیرین مخلوط کنید تا خمیر نرمی به دست آید سپس این خمیر را مدت یک ساعت یا تمام شب (موقع خواب) روی جوش های خود قرار دهید.

"کاربرد گلاب در آرایشگاههای دوران قدیم

پاشیدن گلاب بر سر، خصوصاً بعد از کوتاه کردن مویِ سر، دافع بیماری‌ها بوده و چشم و نظر را نیز دفع میکند و باعث از بین رفتن غم و اندوه و نگرانی میشود.

پاشیدن گلاب بر سر بعد از اصلاح موی سر، باعث ایجاد نشاط و شادی قلب و جلوگیری از آلزایمر و نیز تقویت حافظه میشود.

سلمانی‌های قدیم، یکی از وظایفشان پاشیدن گلاب بر سر، بعد از اصلاح موی سر بوده و این کار را به سلمان فارسی نسبت میدادند و به این جهت به آرایشگری‌ها «سلمانی» نیز میگویند.

توصیه میشود آرایشگران، این سنت کاملا ایرانی را در پایان کار اصلاح موی سر مشتریان خود دوباره زنده کنند.

"طرز تهیه گلاب

مقداری گل محمدی را در ظرف در بسته خاصی که بهتر است سفالی باشد ریخته، همراه مقادیری آب با شعله ملایم می پزند.

بخارات حاصل از جوشیدن را در ظرف دیگری خنک کرده (با روش میعان) جمع آوری میکنند.

ماده حاصله گلاب و اسانس می باشد.

در صورتی که داخل گلاب حاصل، مجدداً گل ریخته و جوشانده شود اصطلاحاً گلاب دو آتشه به دست می آید که ماده موثره بیشتر و طعم و بوی تندتری دارد.

گلاب اصل، شفاف، روشن، و بدون رسوب است و بوی آن بوی مطبوع گل محمدی و فاقد بوی ترشیدگی است.

طعم گلاب نیز سنگین و کمی مایل به تلخی است که از جمله مهمترین نشانه‌های اصل بودن گلاب به شمار میرود.

"توصیه‌ها:

1_ از آنجا که گلاب در اثر ماندگاری زیاد اثر خود را از دست میدهد نباید آن را بیش از یک سال نگه داشت.

گلاب را باید در یخچال و ظروف شیشه‌ای نگهداری کنید و این را بدانید که اسانس گلاب نسبت به مواد تشکیل‌ دهنده ظروف پلاستیکی، واکنش نشان داده و کیفیت خود را از دست میدهد لذا از نگهداری آن در این نوع ظروف اجتناب کنید. 

2_ محیط و تمامی وسایلی که برای تولید گلاب به کار میروند باید استریل باشد زیرا در غیر این صورت، قارچ و کپک میتواند در آن رشد کرده و به این ترتیب موجب کدورت گلاب و تجزیه مواد مؤثره آن شود که به این ترتیب نه ‌تنها اثر درمانی نخواهد داشت، بلکه عوارض جانبی نیز دارد لذا ‌هنگام خرید گلاب به شفافیت آن توجه کنید و محصولی را که دارای تاریخ مصرف و کد بهداشتی است انتخاب کنید.

3_ توجه داشته باشید با مصرف گلاب، در بالای مایع آن هوا جمع خواهد شد که اکسیژن آن میتواند موجب اکسید‌ شدن اسانس گلاب شود که با وجود آن‌ که ضرری برای مصرف‌کننده ندارد، فایده‌ای هم نخواهد داشت.

"طرز تهیه شربت گلاب (جلاب)

یک شربت بسیار مفید که به سادگی میتوان از گلاب تهیه کرد «جلاب» است.

برای تهیه، به اندازه یک واحد شکر یا نبات و حدود سه واحد گلاب را در یک ظرف ریخته تا حل شود سپس روی حرارت ملایم قرار دهید تا کمی بجوشد.

به آرامی کف روی آن را بگیرید.

وقتی حجم آن به نصف رسید کمی زعفران به آن اضافه کنید بعد از اینکه کمی جوش خورد از روی شعله برداشته، مایه شربت عسلی شکلی که به دست می آید همان جلاب است که خواص گلاب و زعفران هر دو را دارد.

میتوان برای ایجاد تنوع و افزودن خواص جلاب، مقداری عرق گل گاو زبان، بیدمشک، کاسنی یا بهارنارنج (حدود 1 واحد) به شربت اولیه اضافه کرده و سپس عملیات جوشاندن انجام شود.

به این ترتیب، خواص این گیاهان دارویی نیز به جلاب اضافه میشود از جمله تقویت مغز و اعصاب، رفع خستگی، شادی بخشی و تفریح و بهبود دهندگی عملکرد ریه، کبد و قلب.

بنابراین برای بیماری های روحی، روانی و افسردگی ها و نیز برای حالات ترس و اضطراب، فکر و خیال و همچنین بهبود عملکرد گوارشی، تنفسی و قلبی عروقی انسان بسیار مفید است.